Παραγωγή ενέργειας από γεωργικά παραπροϊόντα.

Η έρευνα αποσκοπεί στην ανάπτυξη καινοτόμου μεθοδολογίας για την αξιοποίηση γεωργικών προϊόντων και παραπροϊόντων στις Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Κρήτης και Κύπρου. Απώτερος στόχος της είναι ο περιορισμός της ενεργειακής εξάρτησης των νησιών, αλλά και των ηπειρωτικών περιοχών, στις οποίες είναι δυνατή η παραγωγή βιοκαυσίμων ή/και η αξιοποίηση γεωργικών παραπροϊόντων, με τη χρήση τοπικών πόρων. Η βιομάζα είναι δυνατόν να μετατραπεί σε στερεά καύσιμη ύλη με υψηλή θερμογόνο δύναμη, απαλλαγμένη από ουσίες που αφήνουν υπολείμματα κατά την καύση, και η οποία στη συνέχεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ηλεκτροπαραγωγή.
Συγκεκριμένα αρχικά προτείνεται η διερεύνηση δυνατοτήτων παραγωγής βιοκαυσίμων με την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και ο προσδιορισμός των διαθέσιμων ποσοτήτων γεωργικών παραπροϊόντων. Θα ακολουθήσει η εξέταση των χαρακτηριστικών της βιομάζας (ιδιότητες, θερμογόνος δύναμη κτλ). Στο επόμενο στάδιο θα διερευνηθεί η δυνατότητα χρήσης της αρχικά κατεργασμένης βιομάζας, καθώς και η δυνατότητα παραγωγής υψηλότερης θερμογόνου δύναμης στερεού καυσίμου (η δυνατότητα ενεργειακής αναβάθμισης του καυσίμου) και θα εξεταστούν οι ιδιότητες του προϊόντος. Θα μελετηθεί στη συνέχεια η δυνατότητα χρήσης του παραγόμενου καυσίμου σε ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες, ώστε να ελεγχθεί η βιωσιμότητα της προτεινόμενης διεργασίας. Ταυτόχρονα, θα διερευνηθεί η δυνατότητα πλήρους ενεργειακής αυτονόμησης των ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων, μέσω της χρήσης του παραγόμενου καυσίμου ή και των πρώτων υλών (ακατέργαστη βιομάζα) για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών. Τέλος θα διερευνηθεί η δυνατότητα διανομής του καυσίμου για οικιακή και ατομική χρήση, είτε με την μορφή υγρού, είτε με την μορφή αέριου καυσίμου.
Ακόμη προτείνεται η διερεύνηση της δυνατότητας εκμετάλλευσης των απαερίων για την παραγωγή ελαφρών υδρογονανθράκων.

Θα διερευνηθεί η συμβολή στην αειφορία των περιοχών έρευνας από την αξιοποίηση των παραπροϊόντων της γεωργίας και την εισαγωγή στην καλλιέργεια ενεργειακών φυτών. Η ανάλυση θα καλύπτει τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές, συνιστώσες στις περιοχές αυτές, και θα στοχεύσει στην αξιολόγηση του οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού κόστους/οφέλους, προκειμένου η προσέγγιση να είναι ολοκληρωμένη (συστηματική προσέγγιση). Ως εκ τούτου η μελέτη σκοπιμότητας που θα εκπονηθεί στις τρεις υπό έρευνα περιοχές θα αναφέρεται στους τρεις πυλώνες (κοινωνία, περιβάλλον και οικονομία) της αειφορίας.

Η βιομάζα σχηματίζεται από τη φωτοσυνθετική μετατροπή της ηλιακής ενέργειας και αφθονεί στον πλανήτη μας. Το τεράστιο αυτό ενεργειακό δυναμικό παραμένει κατά το μεγαλύτερο μέρος ανεκμετάλλευτο. Η βιομάζα αποτελεί τη μετασχηματισμένη από τα φυτά, μέσω φωτοσύνθεσης, ηλιακή ενέργεια. Οι βασικές πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται κατά τη μετατροπή της φωτεινής σε χημική ενέργεια είναι το νερό και ο άνθρακας που είναι άφθονα στη φύση.
Βασικό πλεονέκτημα της βιομάζας είναι ότι μπορεί να αποδώσει την αποθηκευμένη χημική ενέργεια και επειδή παράγεται διαρκώς αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας. Η αξιοποίησή της γίνεται με τη μετατροπή της σε μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων, με διάφορες μεθόδους ακόμη και με τη χρήση σχετικά απλής τεχνολογίας. Επίσης, θεωρείται πολύ σημαντικό το γεγονός ότι κατά την παραγωγή και τη μετατροπή της είναι «ουδέτερη», δηλαδή δεν δημιουργούνται οικολογικά και περιβαλλοντικά προβλήματα.
Μια άλλη σημαντική ιδιομορφία της βιομάζας είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί παραπροϊόν ή απόβλητο, της εν γένει δραστηριότητας του ανθρώπου και η αντιμετώπισή της ως ενεργειακού πόρου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο και από πολλές πλευρές σημαντικότερο πεδίο, αυτό της προστασίας του περιβάλλοντος. Αν και η ακατέργαστη βιομάζα έχει ενεργειακό περιεχόμενο σημαντικά χαμηλότερο από αυτό του πετρελαίου, πρέπει να ληφθεί υπ’ όψη το γεγονός ότι υπάρχουν σήμερα παγκοσμίως τεράστια αποθέματα διαθέσιμα σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη.

Τα οικονομικά οφέλη της ανωτέρω έρευνας είναι αμφισβητούμενα. Στην πράξη τα συμφέροντα της βιομηχανίας πετρελαίου θίγονται άμεσα, ενώ θίγεται και η συγκεντρωτικότητα των μεγάλων βιομηχανιών, λόγω αποκέντρωσης της παραγωγής και ενεργειακής αυτονόμησης των περιοχών.

Τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη που διαφαίνονται είναι η αυτονόμηση των περιοχών σε ενέργεια, σταθερού κόστους και ποιότητας. Η συγκράτηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο, λόγω της ανάπτυξης τοπικών βιώσιμων και απαραίτητων βιομηχανιών και κατά συνέπεια της δημιουργίας νέων, σταθερών θέσεων εργασίας. Η ελάττωση των μετακινήσεων καυσίμων από περιοχή σε περιοχή, με αποτέλεσμα την ελάττωση του κόστους μεταφοράς αλλά και του φόρου αίματος στην άσφαλτο. Η απεξάρτηση των περιοχών από τα «παιγνίδια πολέμου και πλούτου». Τα τρία πρώτα αποτελούν ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας ζωής και των οικονομικών της υπαίθρου, ενώ τα δύο τελευταία ηθικές αλλά και ουσιαστικές βελτιώσεις, αφού τελικά οδηγούν σε οικονομικό όφελος των περιοχών. Ταυτόχρονα, θα υπάρξει περιβαλλοντική βελτίωση με το σκεπτικό ότι δεν θα αποδεσμεύεται διοξείδιο που δεσμεύτηκε πριν αιώνες από την ατμόσφαιρα, αλλά θα αποδεσμεύεται το διοξείδιο που δεσμεύτηκε από τα φυτά την προηγούμενη περίοδο και το οποίο θα δεσμευτεί εκ νέου. Θα αποκατασταθεί δηλαδή ο κύκλος διοξειδίου του άνθρακα της φύσης. Επίσης θα βελτιωθεί η περιβαλλοντική ποιότητα στις εν λόγω περιοχές, αφού ένα πολύ μεγάλος μέρος των απορριμμάτων τους θα επαναχρησιμοποιηθεί και μάλιστα θα δώσει και οικονομικά οφέλη.

Τα οικονομικά οφέλη και η βελτίωση της αειφορίας που αναμένονται σε τοπικό κοινωνικό επίπεδο είναι σημαντικά. Ταυτόχρονα και σε ατομικό επίπεδο, αναμένεται κέρδος από τους επιχειρηματίες και από την πώληση της ενέργειας αλλά και από την πιθανότητα επίτευξης μεθόδου αυτονόμησης των μονάδων, αλλά και παραγωγής πρώτων υλών για την βαριά βιομηχανία (οι ελαφροί υδρογονάνθρακες μπορούν είτε με ολιγομερισμό να μετατραπούν σε βενζίνες, είτε να χρησιμοποιηθούν στην βιομηχανία πολυμερών).

Απομένει η εκτέλεση/ολοκλήρωση της έρευνας και η μελέτη βιωσιμότητας μιας τέτοιας βιομηχανίας. Οι προσδοκίες σε οικονομικό όφελος τοπικού επίπεδου είναι εξακριβωμένες, παρότι θίγονται τα συμφέροντα της βαριάς βιομηχανίας και αποκεντρώνεται ο πλούτος μεταφερόμενος σε πολλούς…