15.10.09

Η επικινδυνότητα του χρωμίου

Η τοξικότητα ορισμένων μορφών του χρωμίου έχει αναγνωρισθεί εδώ και πολλά χρόνια. Το τρισθενές χρώμιο [Cr(ΙΙΙ)] δεν θεωρείται απειλητικό ως προς την υγεία [1] στις συγκεντρώσεις στις οποίες απαντάται στα φυσικά υδατικά συστήματα, αντιθέτως, σε αυτά τα επίπεδα, αποτελεί ένα από τα θρεπτικά στοιχεία της ανθρώπινης διατροφής. Το εξασθενές όμως χρώμιο [Cr(VI)], το οποίο συνήθως απαντάται με τη μορφή οξυανιόντων [CrO4(-), Cr2O7(-2)], έχει αποδειχθεί υψηλά τοξική και καρκινογόνος ουσία [2]. Εδώ και καιρό, για την προστασία της δημόσιας υγείας, έχουν παγκοσμίως θεσπισθεί ανώτερα όρια συγκεντρώσεων του εξασθενούς χρωμίου για το πόσιμο νερό. Συγκεκριμένα, ο διεθνής οργανισμός υγείας έχει προτείνει ως ανώτατη επιτρεπτή συγκέντρωση του εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό τα 0,05mg/l, αν και πλέον θεωρείται πως οι συγκεντρώσεις του δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 2μg/l.
Ένα επιπλέον πρόβλημα ανακύπτει κατά τις διαδικασίες καθαρισμού του πόσιμου νερού, στα δίκτυα διανομής. Το τρισθενές χρώμιο μπορεί να οξειδωθεί σε εξασθενές κατά τη χλωρίωση του νερού, η οποία έχει στόχο την απολύμανσή του από παθογόνους μικροοργανισμούς. Οι ρυθμοί οξείδωσής του μπορεί να είναι πολύ υψηλοί, εξαρτώμενοι πάντα από την οξύτητα του χλωριωμένου διαλύματος [3,4,5]. Έχει αποδειχθεί πως το Cr(III) οξειδώνεται ταχύτατα σε Cr(VI) σε τιμές του pH μεταξύ 6 και 7. Συνεπώς, τα ιόντα τρισθενούς χρωμίου που περιέχονται στο πόσιμο νερό είναι πιθανό να οξειδωθούν και να δημιουργήσουν τοξικά εξασθενή ιόντα κατά τις διαδικασίες καθαρισμού του. Συνυπολογίζοντας όλα τα παραπάνω, η επιστημονική κοινότητα καταβάλει σημαντική προσπάθεια στο σχεδιασμό μεθόδων και διεργασιών που θα εξασφαλίσουν την ελάττωση των συγκεντρώσεων όλων των μορφών χρωμίου των βιομηχανικών αποβλήτων, τα οποία αποτελούν την κύρια πηγή εκλυόμενου στο περιβάλλον χρωμίου, καθώς και την ελάττωση της συνολικής πλέον συγκεντρώσεώς του {[Cr(III)]+[Cr(VI)]} σε τιμές χαμηλότερες των 2μg/l στο πόσιμο νερό.
Στη σημερινή πραγματικότητα, και παρότι τα ανωτέρω αναγνωρίζονται από το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας, υπάρχουν ακόμα εγκαταστάσεις οι οποίες δεν φροντίζουν να εξασφαλίσουν την συμμόρφωση των αποβλήτων τους με τις προαναφερθείσες τιμές. Στην πράξη μάλιστα, οι περισσότερες αυτών, για να αποφύγουν το κόστος καθαρισμού τους, συσσωρεύουν και θάβουν τα απόβλητά τους, ρυπαίνοντας και το χώμα αλλά και τον υδροφόρο ορίζοντα, είτε γειτονικών περιοχών, είτε πιο απομακρυσμένων. Σχεδόν όλος ο κόσμος έμαθε για την Erin Brockovich από την ομώνυμη ταινία, αλλά συνεχίζει να ζει ανυποψίαστος, ενώ το σενάριο της ταινίας επαναλαμβάνεται καθημερινά γύρω του. Νότια Καλιφόρνια, Ασωπός, Βοιωτία, Εύβοια, Αδριατική/Ιόνιο, Αφρικανικές χώρες και ποιος ξέρει πόσες ακόμα «χωματερές» τοξικών αποβλήτων πρόκειται να ανακαλυφθούν.
Μιλώντας φυσικά για τροφική αλυσίδα, το χρώμιο δεν εισέρχεται στον ανθρώπινο οργανισμό μόνο μέσω του πόσιμου νερού, αλλά και από το σύνολο των τροφών. Έτσι λοιπόν η αυξημένη συγκέντρωσή του στο χώμα, ή και στο ποτιστικό νερό, το εισάγει στα φρούτα και λαχανικά, εν συνεχεία στα ζώα. Η απόρριψη αποβλήτων στη θάλασσα το εισάγει στα ψάρια. Τελικά, νομοτελειακά θα φτάσει στον ανθρώπινο οργανισμό.
Ο σεβασμός προς το περιβάλλον δεν αποτελεί πλέον θέμα κόστους, αλλά απαίτηση για τη βιωσιμότητα του οικοσυστήματος, του ίδιου του ανθρώπου.

[1] Vincent J.B, “The Biochemistry of Chromium”, Jour. Of Nutrition, (2000)139:715-718
[2] Kimbrough D.E., “A review of the Carcinogenicity of Chromate in Drinking Water”, Proc. Of AWWA Annual Conference, Denver, Colo.:AWWA
[3] Toyama K., Osuga K. and Maruyama S., “On the Formation of Hexavalent Chromium from Chlorine Residue”, Niigata Rikagaku, (1978)4:38-39
[4] Ulmer N.S., “Effect of Chlorination on Chromium Speciation in Tap Water”, USEPA, (1986) EPA/600/M-86/015
[5] Clifford D. and Man Chau J., “The fate of Chromium (III) in Chlorinated Water”, (1987) EPA/600/2-87/100 Washington, D.C.: U.S. Environmental Protection Agency

3 σχόλια:

  1. Ωραία, η επιστημονική κοινότητα, το αναγνωρίζει και το διαδίδει αρκετά (ή τουλάχιστον, ανάλογα με τα συμφέροντα και των ΜΜΕ...). Θες να το πεις να το αναγνωρίσει (και να το εφαρμόσει, βεβαίως βεβαίως) και η πολιτική κοινότητα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή